Jeleń w kulturze Słowian, podobnie jak wiele innych zwierząt, zajmuje specjalne miejsce. Będąc stworzeniem dzikim, żyjącym w lesie, a więc niebędącym częścią ekumeny, zyskał szereg mitycznych wyobrażeń. Uważano go między innymi za pośrednika między światami, a jego poroże było traktowane jako przedstawienie drzewa życia. Więcej na temat tego zagadnienia napiszemy niebawem w osobnym artykule, z kolei poniżej przyjrzymy się obecnej u Górali Czadeckich zapustnej tradycji budzenia jelenia.
 |
| Rytuał budzenia jelenia przy pieśni "Sioła Jelina" przeprowadzony w trakcie obchodów święta Welesa i Dziewanny, Stowarzyszenie Jantar 2018, pomorskie (zdjęcie: Emilia Snochowska) |
Scenariusz rytuału budzenia jelenia jest dosyć prosty. We wtorek przed środą popielcową o godzinie jedenastej ludzie zbierali się w kole, zatańczyć wokół skulonego mężczyzny przebranego za jelenia jednocześnie śpiewając jedną z najstarszych polskich pieśni, "Sioła Jelinia". Po zakończeniu pieśni ludzie klaskali (raz) i tupali, by zbudzić jelenia. Ten (czy też osoba za niego przebrana), zbudzony, podrywał się i uciekał w popłochu, a uczestnicy obrzędu rozchodzili się w ciszy do swoich domów. Miało to na celu obudzenie nie tyle samego jelenia, co przywołanie wiosny i zapewnienie dobrych zbiorów w nastającym roku. Analogicznym elementem rodzimych wierzeń jest kolędniczy zwyczaj cucenia turonia.
