 |
| Zdjęcie: autor nieznany (szczegóły); na licencji CC BY-SA 3.0. |
Na niewielkiej, zamieszkałej przez Chorwatów wyspie Lastovo (iliryjskie Ladest), będącej częścią Królestwa Chorwacji, a od XIII do XIX w. (małymi przerwami) częścią Republiki Dubrownickiej - cieszącej się względną autonomią - słowiańska kultura ludowa zachowała ciekawy obrzęd zapustny gromadzący do dziś niemal wszystkich okolicznych mieszkańców. Zresztą od św. Antoniego (13 czerwca), aż po Środę Popielcową mają tam miejsce różne ludowe obrzędy będące ze sobą w pewien sposób splecione, ale ten który chciałbym tutaj omówić nazywa się Poklad.
Średniowieczna legenda głosi, że jest on pamiątką po nieudanej inwazji katalońskich piratów, którzy przed atakiem wysłali do mieszkańców czarnoskórego posłańca z żądaniem poddania wyspy. Chorwaci aresztowali posłańca, poczęli się zbroić i prosić Boga o wsparcie, ten zaś wkrótce zesłał sztorm i zatopił okręty pirackie. Posłańca przewieziono na ośle przez wieś, a następnie stracono. Obecny obrzęd Poklad miałby być rzekomą pamiątką tego wydarzenia, przywodzi na myśl również tańce Moreski znane powszechnie w Europie.
Tworzy się słomianą kukłę - Poklada - do której często wykrzykuje się słowa Uwo! (nie do końca jednak wiadomo dlaczego). Ciekawym elementem obrzędowym jest jego trzykrotny zjazd na linie z pagórka w dół wioski. Do nóg kukły doczepione są wówczas wybuchające kule. Za każdym zjazdem zwiększa się liczbę tych kul - odpowiednio zjazd I-5, II-7, III-9. W czasie zjazdu wybuchają - jakby za uciekającą z góry kukłą, ktoś strzelał. Po dotarciu kukły na dół jest ona symbolicznie bita przez mężczyzn zwanych Pokladari.
Świętowaniu towarzyszą niemal nieustannie smyczki - grające na okrągło, nieprzerwanie starodawną, jednostajną, acz skoczną pieśń, która towarzyszy każdej czynności. Jak twierdzą mieszkańcy muzyka nastraja ich, a nawet doprowadza do swego rodzaju szału towarzyszącego tym dniom. Jeśli smyczków akurat nie ma - dośpiewuje się w takt melodii słowa ułożone w XIX w.
Mieszkańcy dzielą się na dwie drużyny:
- maszkary (głównie dziewczęta ich atrybutem są chusty)
oraz
- pokladari (męska grupa dzierżąca drewniane miecze).
Grupy spotykają się dopiero wieczorem w centrum Lastova położonym w dolinie. Tam odbywają się wspólne tańce, obnoszenie męskiej kukły Poklada, a w końcu jej rytualne spalenie. Charakterystycznym elementem tańców obrzędowych jest tutaj taniec łączony - gdzie tancerze (tancerki) trzymając się za drewniane miecze / chusty tańczą w kole.
Zresztą - zobaczcie sami:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz