Grodzisko wczesnośredniowieczne w Nawojowie Śląskim (woj. dolnośląskie)

Zdjęcie: Radosław Solski; na licencji CC BY-NC-ND 3.0.

Grodzisko w Nawojowie Śląskim wchodzi w skład kwisko-bobrzańskiego zgrupowania grodów sudeckich zamieszkanych przez śląskie plemię Bobrzan. Do tego zespołu zalicza się obiekty obronne z Bolesławca, Jeleniej Góry - Grabarów, Marczowa oraz domniemane grodzisko na Krzyżnej Górze.

Historia

W literaturze przedmiotu pojawiło się jak do tej pory kilka propozycji datowania okresu funkcjonowania grodu w Nawojowie Śląskim. Wariant o najszerszych ramach czasowych zakłada istnienie tego obiektu w dwóch fazach: starszej (VIII-IX w.) i młodszej (X-XII w.). Ostatnie przypuszczenia zawężają to datowanie do przedziału pomiędzy 2. poł. VIII a 4. ćw. IX w., co pozwala sądzić, że był to gród tylko plemienny.

Zdjęcie: Radosław Solski; na licencji CC BY-NC-ND 3.0.

Opis

Grodzisko w literaturze archeologicznej występuje również pod nazwą Łagów Lubański, ponieważ znajduje się w pd. części przysiółka Nawojowa Śląskiego o takiej właśnie nazwie. Położone jest we wsch. partii Pogórza Izerskiego na wysokości 210 m n.p.m., ok. 400 m na wsch. od koryta Kwisy w miejscu o dużych walorach obronnych. Grodzisko ma w rzucie poziomym kształt owalu, wydłużonego na osi pn.-pd. Majdan, o wymiarach 40 m długości i 26 m szerokości, jest otoczony od pd. odcinkiem wału o długości 28 m, szerokości podstawy dochodzącej do 3 m i wysokości mierzonej od wnętrza grodziska równej 0,6 m. W pd. części tego założenia obronnego zachowała się pozostałość fosy. Majdan zajmuje powierzchnię ok. 0,08 ha. Grodzisko w Nawojowie Śląskim cieszyło się zainteresowaniem badaczy już w 1. poł. XX w. (W. Frenzel, O. Gandert). Niestety, materiał zabytkowy pozyskany w trakcie ich prac, np. sondaży wykonanych w 1932 r., zaginął podczas ostatniej wojny. Po 1945 r. do badań przystąpili archeolodzy polscy, jednakże miały one jak dotychczas bardzo wąski zakres. W 1965 r. T. Kaletyn przeprowadził na grodzisku i w jego najbliższym otoczeniu badania powierzchniowe. Odnaleziono wtedy ułamki naczyń glinianych ze śladami obtaczania, część była również ornamentowana. W 2. poł. lat 60. odkopano pozostałości dwóch ziemianek wraz ze znajdującą się w nich ceramiką, na podstawie której datowano te jamy na okres sprzed X w. W 1978 r. teren grodziska został poddany inspekcji konserwatorskiej oraz uporządkowany. Dodatkowo postanowiono zabytek ten oznakować.

Zdjęcie: Radosław Solski; na licencji CC BY-NC-ND 3.0.

abytek jest ogólnie dostępny. Został oznaczony kamienną tablicą z napisem: Grodzisko IX-X w. i skrótem nazwy dawnego Wojewódzkiego Ośrodka Archeologiczno-Konserwatorskiego.

oprac. Radosław Solski, 29-11-2015 r.

Bibliografia

• Jaworski K., "Grody w Sudetach (VIII-X w.)", Wrocław 2005.
• Kaletynowie M. i T., Lodowski J., "Grodziska wczesnośredniowieczne województwa wrocławskiego", Wrocław 1968.
• Lodowski J., "Dolny Śląsk na początku średniowiecza (VI-X w.): podstawy osadnicze i gospodarcze", Wrocław 1980.
• "Sprawozdanie z działalności w zakresie ochrony i ratownictwa zabytków archeologicznych w 1978 r. na obszarze województwa jeleniogórskiego" [w:] "Silesia Antiqua", t. 22, 1980, s. 191-196.

Właściciel praw autorskich do opisu: Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Artykuł pierwotnie ukazał się na stronie zabytek.pl.

Na naszych łamach publikujemy na podstawie licencji Creative Commons BY-NC-ND 3.0.