Góra Trzech Krzyży w Kazimierzu Dolnym (lubelskie)

Góra Trzech Krzyży (zdjęcie: Andrzej Szkopiński; na licencji CC BY-SA 3.0)

Góra Trzech Krzyży (a właściwie Wzgórze Trzech Krzyży) w Kazimierzu Dolnym jest miejscem dosyć ciekawym z punktu widzenia poszukiwacza miejsc przedchrześcijańskiego kultu. Co prawda obowiązująca historia postawienia owych krzyży w 1708 r. opisuje je jako pamiątkę po licznych ofiarach morowej zarazy, jaka miała miejsce na tych terenach. Stawiając je nawiązano wówczas do biblijnej Golgoty.

W internecie można czasem napotkać informacje, wg których na szczycie owego wzniesienia znajdować się miał posąg samego Trygława, którego kult miał być bardzo silny w tych okolicach. Mimo zniszczenia posągu w dobie chrystianizacji kraju miejscowa ludność nadal miała nazywać to miejsce Górą Trygława. By definitywnie przykryć kult pogańskiego boga postanowiono więc o postawieniu krzyży, od których góra wzięła nową nazwę. Nie byłby to jedyny przypadek zaanektowania miejsc kultu Trygława pod chrześcijański obrządek - innym tego typu zabiegiem było wykorzystanie głazu narzutowego "Trygław" w Tychowie jako ołtarza w trakcie chrześcijańskich mszy. Niestety, w przypadku Góry Trzech Krzyży jest to najprawdopodobniej zwykły "białczyzm", czyli współczesna i nieweryfikowalna teza.

Jako ciekawostkę warto by odnotować, iż nie jest to jedyne wzniesienie noszące tę nazwę w okolicy. We wsi Parchatka leżącej około 8 km od centrum Kazimierza znajduje się Góra Trzech Krzyży, jednakże tutaj raczej nie mamy do czynienia z miejscem dawnego kultu. Postawienie owych krzyży było inicjatywą świecką księżnej Izabeli Czartoryskiej, która chciała w tym miejscu utworzyć samotnię z romantycznym ogrodem. Niestety ani ogród ani krzyże nie zachowały się do dzisiejszych czasów. Co prawda te ostatnie zostały odtworzone wysiłkiem entuzjastów.