Grodzisko Błonie, mazowieckie

W XIII wieku na wielkiej kupie ziemi otoczonej suchym wałem wymurowano kawał dworu. To był nie lada dwór bo dworzył się w nim sam książę Siemowit I. Musiał obmyślać plan jak nie paść ofiarą własnego brata w osobie Kazimierza I Konradowica zwanego "kujawskim".

Siemowita I zwany "kujawskim". Drzeworyt Jana Styfiego i Andrzeja Zajkowskiego
na podstawie rysunku Jana Matejki (domena publiczna).

Grodzisko Błonie, bo o nim mowa, znajduje się na niewielkim wzniesieniu na północno-zachodnim skraju gminy Błonie w województwie mazowieckim. Potocznie zwane jest "Łysą Górą" lub "Szwedzką Górą". Jako pozostałość siedziby książęcej jest jednym z najcenniejszych zabytków archeologicznych Mazowsza.

Wszystko super, tylko że ten najcenniejszy zabytek dla zwykłego śmiertelnika to po prostu kupa ziemi i trochę rowów. Wszystko porośnięte trawą. Zaraz za wałem pole uprawne. O ile kościół, ruiny zamku czy kamień kultowy na Ślęży można zobaczyć, o tyle grodzisko swoją historię skrywa w ziemi i książkach. Czasem dolatuje do nas jakaś sensacja o wielkim odkryciu. Zdecydowana większość historii takich miejsc to dysputy historyków i archeologów w tle pługów, traktorów i czasem quadów rozjeżdżających takie miejsca.

Na grodzisku w Błoniu ponad 800 lat temu działa się historia związana z każdym z nas. Wszyscy dobrze wiemy, że tylko splot okoliczności sprawił że dziś Ty, Ty i ja jesteśmy tam gdzie jesteśmy. Serio. Pomyślcie nad tym. Wystarczyła jedna malutka, pozornie nieznaczna zmiana i cały splot okoliczności mógłby wyglądać zupełnie inaczej. Dlatego wszystko co wykopujemy z ziemi i o czym czytamy w książkach jest częścią Twojej i mojej historii. Jeden bełt kuszy, jeden grot włóczni mógł zmienić bieg wydarzeń historii całego świata.

Grodzisko Błonie, zdjęcie satelitarne (źródło: google maps).

Co nam pozostało po grodzisku w Błoniu? Wspomnienie o postaci Siemowita I, trzecim pod względem starszeństwa synem Konrada Mazowieckiego. Tego samego Konrada który sprowadził do polski zakon krzyżacki, który trochę nam krwi upuścił. Siemowit też się z nimi bratał. Nawet przeciwko swojemu bratu Kazimierzowi Kujawskiemu. Kazek zresztą też do aniołków nie należał.

Co nam zostawiła ziemia? Wiemy, że gród istniał w XIII wieku ale badania archeologiczne odnalezionej ceramiki wskazują ślady wcześniejszego osadnictwa sięgające VIII wieku.

W północnej, mieszkalnej części stanowiska odkryto sporo obiektów gospodarczych w tym pracownię złotnika, wędzarnię, piwniczkę czy pomieszczenie zmiękczania rogu. Po stronie wschodniej, odnaleziono pozostałości dużego budynku mieszkalnego interpretowanego przez T. Kiersnowską jako dwór książęcy. W tym miejscu setki lat temu przebywał podobno Siemowit I i jego syn Konrad II. Jakie historie działy się na dworze? Kto tam przebywał? Jakie uczty wyprawiano? Co działo się potajemnie w komnatach? Tego dowiemy się tylko wówczas kiedy uda nam się cofnąć w czasie.

Kilka artefaktów odkrytych na grodzisku.
Źródło: "Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego)", PAN 1976

Wśród znalezisk ruchomych były: sprzączki żelazna i rogowa, bransoleta i pierścień brązowy, szklany paciorek, kluczyki i kłódki do skrzyń, klucz do wrót i skobel, noże, nożyczki, igły, szpile, przęśliki, szydło, 2 osełki. Co było w tych skrzyniach? Kto nosił brązowy pierścień? Kto bawił się odnalezioną XIII-sto wieczną zabawką? Kto ją wykonał skoro została do nas przywieziona prawdopodobnie z południowo-wschodniej Anglii? Kto ją wiózł i jakie przygody go spotkały?

Ma ktoś wehikuł czasu?

Paweł Syguła, Śladami średniowiecza 

Bibliografia:

• "Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego)", Napisali: Irena Górska, Ludmiła Paderewska, Jerzy Pyrgała, Wojciech Szymański. PAN 1976
• "Grodzisko, Błonie" (zabytek.pl) - dostęp: 02.06.2020 r.

Lokalizacja:

52°12′31″N 20°38′21″E