Grodzisko w Pszczewie, woj. lubuskie

Nieduże grodzisko stożkowate z późnego średniowiecza - pozostałość prawdopodobnie siedziby urzędnika biskupiego z XIII-XV w., obecnie pełniące funkcję punktu widokowego.

Pszczew, grodzisko - widok od zachodu, stan na 2016 r. (fot. Krzysztof Garbacz; w ramach licencji CC BY-NC-ND 3.0)

Usytuowanie i opis

Grodzisko, zwane Górą Wieżową i Schneckenberg, położone w północnej części Pszczewa, przy zachodnim brzegu jeziora Pszczewskiego, obok plebanii.

Grodzisko w Pszczewie to obiekt w postaci wysokiego stożka, pierwotnie od zachodu otoczone rowem, od wschodu sąsiadujące z jeziorem. Średnica u podstawy wynosi około 45 m. Wymiary stożka na szczycie wynoszą około 15 x 20 m, zaś jego wysokość 15-20 m. Przed badaniami wykopaliskowymi i urządzeniem punktu widokowego w górnej części były widoczne zniszczenia rowami strzeleckimi. Obecnie z punktu widokowego rozciąga się widok na jezioro i część Pszczewa z zabytkową plebanią znajdującą się w jego bezpośrednim sąsiedztwie.

Historia

Grodzisko w Pszczewie zostało założone w średniowieczu, w XIII w. i funkcjonowało jeszcze w XV w. Data zniszczenia gródka nie jest dokładnie znana. Chronologię XIII-XV-wieczną potwierdzają zabytki ruchome, jak ceramika naczyniowa i ośmioboczna głowica miecza.

Stan i wyniki badań

Grodzisko było penetrowane podczas badań powierzchniowych już od schyłku XIX w. W tym czasie wprowadzone też zostało do literatury fachowej i następnie niejednokrotnie wzmiankowane w różnych publikacjach. Badania m.in. w latach 1956-1967 prowadzili Edward Dąbrowski, Adam Kołodziejski i Stanisław Kurnatowski. W latach 1967 i 1973 wykonano pomiary i szkice grodziska. W 2006 r. archeolodzy z wrocławskiej firmy "AKME" przeprowadzili badania archeologiczno-architektoniczne na terenie tego założenia obronnego i wykonali dokładny plan sytuacyjno-wysokościowy. Badania zostały przeprowadzone w związku z planowana budową platformy widokowej. Już podczas wcześniejszych penetracji stwierdzono, że na grodzisku wystąpiła warstwa kulturowa o miąższości do 70 cm. Ze stanowiska pochodzą fragmenty naczyń silnie obtaczanych i toczonych, barwy stalowoszarej, a także obrabiany róg jelenia, głowica miecza, polepa.

Grodzisko - punkt widokowy jest dostępne przez cały rok. Obok przebiega droga asfaltowa i znajduje się parking.

Oprac. dr Krzysztof Garbacz, OT NID w Zielonej Górze, 05.12.2017 r.

Bibliografia

• W. Hensel, Z. Hilczer-Kurnatowska, "Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej", t. 5, Wrocław 1980, s. 314-315;
• A. Michalak, "Tzw. grodzisko stożkowate w Pszczewie w świetle źródeł pisanych oraz badań powierzchniowych", [w:] "Ziemia międzyrzecka. Szkice z dziejów pogranicza. Materiały z II sesji historycznej zorganizowanej w Muzeum w Międzyrzeczu 15 kwietnia 2004 r.", Międzyrzecz-Zielona Góra 2004, s. 39-48 (tam wcześniejsza literatura);
• M. Broda, K. Kwaśnica, R. Mruczek, M. Stefanowicz, "Ratownicze badania archeologiczno-architektoniczne na terenie założenia obronnego w typie zamku <<motte>> w Pszczewie, gm. loco, stan. nr 1 (nr 76 na obszarze AZP 50-17; gródek stożkowaty z okresu późnego średniowiecza) w 2006 r.", Wrocław 2006 (maszynopis).

Właściciel praw autorskich do opisu: Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Artykuł pierwotnie ukazał się na https://zabytek.pl/.

Na naszym blogu publikujemy na wolnej licencji CC BY-NC-ND 3.0.